სახელმწიფო, როგორც დიდი ორგანიზაცია, საკუთარ თავში სხვადასხვა ლეგიტიმურ ინსტიტუტებსა და ქვესისტემებს აგებს, რომელთა მეშვეობითაც ფუნქციონირებს და სამოქალაქო საზოგადოების მოთხოვნილებებს აკმაყოფილებს. განათლების ერთიანი სისტემაც მისი ერთ–ერთი მნიშვნელოვანი „ქმნილებაა“. სადისკუსიო კლუბის კვლევითი ჯგუფის ყურადღება სწორედ ამ უკანასკნელმა, უფრო კონკრეტულად კი, სასკოლო განათლების პრობლემებმა მიიპყრო.
ადამიანები დღესდრეობით კვლავ განაგრძობენ ბრძოლას სახელმწიფო ძალაუფლებისვთის. ამისათვის კი ისინი მიმართვენ კონკურენტიან თუ ერთპიროვნულ ბრძოლას ხელისუფლების გამოყენებისთვის, ანუ ძალაუფლებისთვის მოპოვებისათვის. იმისათვის რომ მმართველმა ან მმართველთა ჯგუფმა ძლაუფლება მოიპოვოს საჭიროა პირველ რიგში ლეგიტიმაციის მოპოვება, რომლელიც, თუ ცნობილი სოციოლოგის და ფილოსოფოსის, ვებერის კლასიფიკაციას მოვიშველიებთ 3 ტიპის მმართველზე განსხვავებული გზებით მიმდინარეობს. თუმცა ჩემი თემა ეხება დემოკრატიას, კონკრეტულად თანამედროვეობის ჭრილში ამ საკითხებზე საუბრისას აუცილებელია არა მხოლოდ ლეგალური არამედ ქარიზმატული და ტრადიციული ტიპების, უფრო სწორად კი სამივე მათგანის ნარევის გათვალისწინება. ეს ყველაფერი გამომდინარე იქიდან, რომ სახელმწიფოები განვითარების დონით, პოლიტიკური კულტურითა თუ პოლიტიკური რეჟიმის ფორმით ხშირად ძლიერ განსხვავდებიან ერთმანეთისაგან. თუმცა ასევე მნიშვნელოვანია ის ფაქტი, რომ დღესდღეობით თითოეული მათგანი იღწვის, არის ან იბრალებს დემოკრატიულობას, აშკარაა ეს რეჟიმი ყველაზე დიდი პოპულარულობით სარგებლობს მთელი მსოფლიოს გარშემო.
ტერმინი სოციალური ქსელი არც ისე დიდი ხნისაა. გასული საუკუნის 30–იან წლებში ამერიკელი სოციოლოგები ადამიანებს შორის არსებულ ურთიერთკავშირებს სწავლობდნენ, ასეთ კავშირებს სოციოგრამების, ანუ ერთგვარი დიაგრამების სახით გამოსახავდნენ. ამ გამოსახულებებში ცლკეული პიროვნებები წერტილებით იყვნენ აღნიშნულნი, მათ შორის კავშირები კი ხაზებით. ამ სახით ვიზუალიზებულ ადამიანთა საზოგადოებას, ანუ ურთიერთგადამკვეთ ხაზთა რთულ სისტემას, სოციალური ქსელი დაარქვეს.
ამ რამდენიმე წლის წინ, როდესაც თბილისის სახელმწიფო უნივესიტეტის სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის სტუდენტი გავხდი და სოციოლოგიის მიმართულებით გავაგრძელე სწავლა, ვერ წარმოვიდგენდი თუ ჩემი შესწავლის ერთ-ერთი საგანი ანტიკური საბერძნეთის ისეთი დიდი ფილოსოფიური სკოლის წარმომადგენელის ნაშრომების შესწალა გახდებოდა, როგორიცაა პლატონი. რატომღაც არ მიფიქრია, თუ სოციოლოგიის საწყისების ძიება სწორედ აქედან მომიწევდა.
თავისუფლება ერთ-ერთი იმ ცნებათაგანია, რომლის ვერბალიზაცია რთულია, რადგან სხვადასხვა საზოგადოების, კულტურისა თუ მსოფლმხედველობის ადამიანი განსხვავებულად აღიქვამს მას. მიუხედავად ამისა, თავისუფლება აღიარებულია, როგორც ადამიანის არსებობის აუცილებელი პრინციპი, ზოგ შემთხვევაში - საფუძველმდებარე. თანამედროვე სამყაროში, ერთი შეხედვით, ყველაფერი ემსახურება იმას, რომ გაზარდოს და დაცული იყოს ადამიანის თავისუფლება, თუმცა, არსებობს აზრთა სხვადასხვაობა იმასთან დაკავშირებით, თუ რა მიმართებაა ადამიანის პიროვნულ თავისუფლებას, სახელმწიფოსა და გლობალიზაციას, როგორც წამყვან თანამედროვე ტენდენციას შორის.
დღეს ჩვენ გვიწევს ორ - რეალურ და ვირტუალურ სამყაროში ცხოვრება. რეალური სამყაროს საზღვრები შემოიფარგლება გარკვეული გეოგრაფიული არეალით, რომელშიც ჩვენს ყოველდღიურ ცხოვრებას ვატარებთ, ქვეყნის კონსტიტუციით და საზოგადოების მიერ აღიარებული ღირებულებებით, კულტურული ნორმებით, ქცევითი მოდელებით... ხოლო ვირტუალური სამყარო, თანამედროვე ტექნოლოგიებისა და ინტერნეტის დამსახურებით შეიქმნა და გვაძლევს საშუალებას გავეცნოთ სხვა ადამიანთა ცხოვრებას და კულტურას. ადამიანთაშორისი კომუნიკაციების გამარტივების და თვალსაზრისების ზედდების შედეგად დროში ყალიბდება ახალი გლობალური კულტურა, რომლის ნორმატიული რეგულაციები შემდეგ იმპლიციტურად იწყებს არსებობას რეალურ სამყაროში. ყოველივე ამის შედეგია ის, რომ ზოგჯერ ადამიანებს უჩნდებათ სურვილი, უარყონ გარკვეული შეზღუდული კულტურული ნორმები და საკუთარი თავი განიხილონ, როგორც სამყაროს ნაწილი და მსოფლიოს მოქალაქე.
შაბათს, 7 დეკემბერს, ინფორმაციული საზოგადოების განვითარების ინსტიტუტის სადისკუსიო კლუბს ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორი, აკადემიკოსი ვლადიმერ პაპავა ესტუმრა.
შეხვედრა დაიწყო სადისკუსიო კლუბის წევრების მიერ ჩატარებული კვლევის პრეზენტაციით, რომლის მიზანი იყო სტუდენტების თვალით დანახული უნივერსიტეტში არსებული პრობლემების წარმოჩენა. აღმოჩნდა, რომ სხვა ფაკულტეტის სტუდენტებთან შედარებით, სოციალურ და პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტის სტუდენტები უფრო კრიტიკულად აფასებენ უნივერსიტეტში არსებულ სიტუაციას. ამავე ფაკულტეტთან დაკავშირებით, განსაკუთრებით აღსანიშნავია დეკანების/დეკანის მოვალეობის შემსრულებლების ხშირი ცვლა, რაც არასტაბილურ გარემოს ქმნის და პრობლემების
კარგი კითხვაა...
თავდაპირველად დავიწყებ იმით, რომ როცა მეკითხებიან რომელ ფაკულტეტზე ვსწავლობ, ფაკულტეტის დასახელება იმხელაა რომ აფრთხობს კითხვის ავტორს და იმის ნაცვლად დაფიქრდეს ზოგადად რა ფაკულტეტია, მეორე კითხვა გამზადებული აქვს: - და რა გამოხვალ? მეც მშვიდად ვპასუხობ : -სოციოლოგი და ვემზადები მესამე კითხვისთვის, რომელიც უკვე ვიცი რომ ასეთი იქნება: -რა უნდა გააკეთო? სად შეიძლება იმუშაო?
სასცილოა არაა? არადა ასეთი კითხები საკმაოდ განათლებული ადამიანებისგანაც მიმიღია... თუმცა რას ვიზამთ. ზოგადად სოციოლოგია ისედაც ახალი დარგია და საქართველოში ხომ სულ ახალთახალი შეიძლება ეწოდოს. (ჩემი პესიმისტური გათვლებით კი ზოგადად კვლევის, ინტერვიუერისა და რესპონდენტის ურთიერთობის კულტურა კარგა ხანს წინ ვერ წაიწევს)
ცნება გენდერი პირველად ანთროპოლოგმა გეილ რუბინმა შემოიტანა მეცნიერებაში და განსაზღვრა, როგორც, „შეთანხმებათა კომპლექსი, რომელიც როგორც საზოგადოებრივი მოღვაწეობის საგანი, არეგულირებს ბიოლოგიურ სქესს“. ტერმინი იხმარება ადამიანის სქესობრივი კუთვნილების სოციო-კულტურული ასპექტის აღსანიშნავად. გენდერი არის ქცევის კულტუროლოგიური მახასიათებელი, რომელიც დადგენილია საზოგადოებაში და შეესატყვისება მოცემულ სქესს კონკრეტულ დროსა და სივრცეში. გენდერული როლები განსხვავდება ერთმანეთისაგან რასების მიხედვით, ეთნიკურობის, კლასის, სექსუალური ორიენტაციისა და ასაკის მიხედვით. ყველა კულტურას თავისი დამახასიათებელი ნიშნები აქვს და ამა თუ იმ საზოგადოების წევრს მოეთხოვება შეასრულოს თავისი შესაბამისი გენდერული როლი. ქალებსა და კაცებს დაწესებული აქვთ თავიანთი სოცილაური ნორმები, რომელთა შესრულება უზრუნველყოფთ მათ საზოგადოებაში „კარგი სტატუსის” მოპოვებასა და დამკვიდრებას.
