ირვინგგოფმანისსოციოლოგიურითეორია

1.  თეორიული კონცეფცია.

2.  ინტელექტუალური ბიოგრაფია.

3. ყოველდღიურობის  ძირითადიცნებები და სტრუქტურები.

 საკვანძოსიტყვებიდაგამოთქმები:   ყოველდღიურობა,  ფრონტი (front),  გუნდები (teams), სიტუაციური შესაბამისობა (დროულობა)(situational propiziety), ,,ჩართულობა“ (involvement), მიღწევადობა (доступность – accessibility), მოქალაქეობრივი ჩაურევლობა (უყურადღებობა –civil inattention),  ფრეიმები (frame – ჩარჩო),  თამაში (игра  – game),  ნდობა (доверие – trust).

1. თეორიულიკონცეფცია.

გოფმანმაყოველდღიურობააბსტრაქტულითეორიისსაგნადაქციადაყოველდღიურილოგიკისაღმწერიკატეგორიებისსისტემაშემოგვთავაზა. მანსოციალურიცხოვრებისსტრუქტურაშეისწავლა, პიროვნებათაინტერაქციებისადასოციალურიგაცვლებისზოგადითეორიაამინტერაქციებისსახეებისაგანდამოუკიდებლადგანავითარა. ქუჩაში, ბარში, კაზინოში, ლიფტში, სხდომათადარბაზებშიურთიერთობისფორმალურისტრუქტურებიმოქმედებსდაარარისისეთისიტუაცია, რომელშიცმკაცრისოციალურიწესრიგიარმოქმედებდეს. ყოველდღიურობისფაქიზიქსოვილი, რომელშიც ,,შეხვედრების”ფორმებიაჩაწნული, საოცარ, თითქმისმისტიკურსიმტკიცესიძენს. ქცევისნიმუშებისაგანნებისმიერიგადახრასიტუაციისერთგანსაზღვრებასმეორეთიცვლისმხოლოდ.      

ზღუდავს    თუ  არა  ეს  წესრიგი  თავისუფალ   ინდივიდუალობას?     გოფმანი  ასეთიკითხვისთვით  დასმასაც  კი  სკეპტიკურად  უყურებს.   მას   მიაჩნია,   რომ  მხოლოდ     სოციალურურთიერთქმედებისფაბრიკისწყალობითააშესაძლებელისაკუთარიწარმოდგენებისმართვა, ავტონომიისშენარჩუნებადასაკუთართავთანდარჩენა. პიროვნებათაშორისიურთიერთობისდრამატურგიაწინასწარმეტყველებად – წინასწარგამოცნობადდასაკმაოდუსაფრთხო – მყარსაზოგადოებრივსამყაროსქმნის. ადამიანი, თითქმისარასდროსფიქრდებაიმაზე, თუროგორზის,   ლაპარაკობს,   დადის   და   იღიმება.   მიუხედავად   ამისა,   როდესაც   ამას   გარემოებამოითხოვს, ძალიანდიდძალებსხარჯავსდაყურადღებასაქცევსიმას, რათაიჯდეს, ილაპარაკოს, იაროსდაგაიღიმოსისე, როგორცსაჭიროა.   მისშრომებშიპიროვნებაარაროგორცსაკუთარიგანწყობებითადაწარმოდგენებითმოტივირებული, არამედროგორცგარეპიროვნულისიტუაციურიდაკულტურულიფაქტორებისმოქმედებისრეზულტატიგანიხილება. აქთავისუფლებადააუცილებლობაერთმანეთისაგანგანურჩეველიხდებიან. ყოველდღიურობა უმეტესწილად განიხილება როგორც სოციალური ინსტიტუტებისა და სოციალური თეორიებისაგან დამოუკიდებელი არსებობა, რომელშიც სიტუაციების კონსტრუირება აქტიური ინდივიდის დამსახურებაა. სოციალური კონსტრუქტივიზმის საფუძველში თომასის თეორია დევს, რომლის თანახმადაც: “თუ სიტუაცია განიხილება როგორც  რეალური,  იგი  რეალურია  თავისი  შედეგებით”.  გოფმანი  ამსხვრევს  მითს  იმის შესახებ  რომ  ყოველდღიურობა  ინდივიდთა  თავისუფალი  მოქმედების  სამყაროა  და  სიტუაციის სრულიად განსხვავებულ რეალისტურ განსაზღვრებასაყალიბებს: “შეეცადე განსაზღვრო  სიტუაცია  არასწორად  და  იგი  თავად  განგსაზღვრავს  შენ”.  გოფმანის დამსახურება სოციოლოგიურ თეორიაში სწორედ ის გახლავთ, რომ მან სოციოლოგიურად ახსნა ყოველდღიური ცხოვრება, რომელიც მხოლოდ ფსიქოლოგიის კვლევის საგნად იყო ქცეული. გოფმანმა გარკვეული თვალსაზრისით გააგრძელა ჩიკაგოს სკოლის ტრადიცია და მოახერხა ყოველდღიურობის როგორც “სოციალური ქარხნის” ახსნა. ქუჩაში, ბარში, ლიფტში ხორციელდება ურთიერთობათა ფორმალური სტრუქტურები და არ არსებობს ისეთი სიტუაცია, რომელშიც არ მოქმედებდეს მკაცრი სოციალური წესები. გოფმანის აზრით სწორედ ამ წესების მეშვეობით შეუძლია ადამიანს საკუთარი მოქმედების კონტროლი და თვითმყოფადობის შენარჩუნება.როგორც ზემოთ ვთქვით, ადამიანი არასოდეს  აკვირდება როგორ ზის ან როგორ იცინის, სინამდვილეში კი ის “სწორად” სიცილსა და ჯდომაზე დიდ ენერგიას ხარჯავს. ურთიერთობის პროცესში იქმნება ინტერაქციის გარკვეული წესები, რომლებიც თავის მხრივ “ფრეიმების” სახით განზოგადებული სახით წარმოგვიდგებიან და სოციალური სამყაროს აღქმასა და მასში ორიენტაციაში გვეხმარებიან.

გოფმანის  კვლევების  საგანი  დისკურსიული  კონტროლის  მონაწილეობის  გარეშე  სამყაროს  ორგანიზებულმთლიანობად ,,აწყობა – აგების” პრაქტიკულიცნობიერებისუნარია.   მანდაამტკიცა, რომზეინდივიდუალურიწარმოშობაარამხოლოდ ,,დიდ” სოციალურსტრუქტურებსაქვთ. ცხოვრებისეულიგამოცდილება, რეალობისაღქმა, ინდივიდუალურიქმედებები, მათშორისმეტყველებითნიცკი, სოციალურადსტრუქტურირებულია – თვითქმედებებშიკვლავიწარმოება ,,ინტერაქციისწესრიგი,” რომელიცთავისებურკონტინინუმს (სავსეობას), ანუ ,,ფრეიმების” კიბესქმნიან, რომელიცინდივიდუალურქმედებას ,,დიდი” საზოგადოებისსოციალურსტრუქტურებთანდაინსტიტუტებთანაერთიანებს.  

2. ინტელექტუალურიბიოგრაფია

ჩიკაგოშიმისიმასწავლებლებიცნობილიგამოკვლევის ,,იანკი – სიტი” – სავტორილოიდუორნერი  და  ევერეტ  ჰიუზი  იყვნენ.  ჩიკაგოს  სოციოლოგიური  სკოლის  დამაარსებლისრობერტპარკისდროიდანმოყოლებულიუნივერსიტეტშისოციოლოგიისსწავლებისსაფუძველისაველეკვლევებიიყო, ანუუფროზუსტადთუვიტყვით, ისეთიკვლევები, რომლებიცყოველდღიურრუტინაშიდათვითგადახრით, დევიანტურქცევებშიცკისოციალურიორგანიზაციის    ფორმებს    ეძიებდა    და    პოულობდა    კიდეც.  

სამაგისტრო  დისერატაციაზემუშაობისას, გოფმანმამასობრივიაუდიტორიისმიერ 1940 – იანწლებისბოლოს  ცნობილი  ერთერთი  ,,საპნის  ოპერის”  აღქმაშეისწავლა,  ეცადარაოდენობრივიმეთოდებისგამოყენებას, მაგრამპროექტიწარუმატებელიაღმოჩნდა, ყოველშემთხვევაშიმიღებულიმონაცემებიარასდროსგამოქვეყნებულა.

პირველისერიოზულიშედეგებიმიიღო   პროექტში, რომელიც ნავთობის მრეწველობის ამერიკული ინსტიტუტის დაკვეთითშეასრულა.  გოფმანმა       ჩიკაგოსბენზინგასამართ სადგურებისმფლობელებიშეისწავლა.  მისიყურადღებისცენტრშიროლურირეპერტუარებისუთანხმოება – შეუთანადობისპრობლემადადგა. ბენზინგასამართისადგურებისორასზემეტიმფლობელისშესახებდეტალურიინფორმაციებისჯერმოპოვებითადაშემდეგგაანალიზებით, გოფმანმააჩვენა, რომისინისამერთმანეთთანშეუთავსებელ (არაკონსისტენტურ) კლასისროლებსასრულებდნენ: ისინი  ერთდროულადროგორც  ბიზნესმენები,  ისე  მომსახურე  პერსონალი  და  ,,ტექნიკოსები” იყვნენ.როგორცბენზინგასამართისადგურისმფლობელიბიზნესმენიშედარებითიდამოუკიდებლობითადა  პრესტიჟით  სარგებლობს;  როგორც  მოსამსახურემ  უნდა  დაუჭიროს  შინები,  ავტომანქანის ,,კაპოტიდან” მტვერიგადაწმინდოს  დასხვამეთოდებითა  დაწესებითმორჩილებააჩვენოს; როგორცტექნიკურისპეციალისტიიგიექსპერტულიმსჯელობებისპრეროგატივასფლობსდამისი  პრესტიჟი  მოსამსახურის  პრესტიჟთან  შეუთავსებელია.  თუმცა  ეს  სამი  როლი  რაღაცდროით  გაურკვეველი  სახით  თანაარსებობენ.  ავტოგასამართი  სადგურების  მფლობელებითავიანთიმდგომარეობისგანუზღვრელობა – გაურკვევლობასნათლადაცნობიერებენ. ისინიადგილობრივ  საქმიან  წრეებში  ცუდად  ეწერებიან,    დამოუკიდებლობის  დაექსპერტულ  დომინირებაზე   ორიენტაციისდემონსტრირებით, როგორცწესი, უარყოფითადეხმაურებიან  იმათ,  ვინც  მეპატრონის  პროფესიონალურ  ავტონომიას  არ  აღიარებს  ან  ვინცავტოგასამართსადგურებსუფროსაზოგადოებრივიადგილების, ვიდრეკერძოსაკუთრებისგამოხატულებადმიიჩნევენ. მათი  წარმოდგენით,,კარგი კლიენტები”       ყურადღებიანი, თავაზიანი, კომუნიკაბელურნი, ახლოკონტაქტებისდამყარებისუნარმქონენი  მათიროგორცმესაკუთრისსტატუსსაღიარებენდა  მათმიმართლოიალობისდემონსტრირებასახდენენ.

გოფმანისსადოქტორო  დისერტაციას ,,კუნძულელთაკომუნიკაციურიქცევა” ეწოდება. 1949 –1951   წლებში   მან   შოტლანდიის   სანაპიროსთან   ახლოს   მდებარე   დიქსონის   კუნძულზეთვრამეტითვეგაატარა, მისივოიაჟისმიზანიადგილობრივიმცხოვრებლებისქმედებებისშესწავლაიყო. იგითავსსასოფლო – სამეურნეოსამუშაოებისმეთოდებით  დაინტერესებულამერიკელადასაღებდა, სამრეცხაოშიდამხმარემუშადმუშაობისას, შეისწავლათუროგორიწესითურთიერთობენკუნძულელებიერთმანეთთანსხვადასხვასიტუაციებში, მაგალითადუცხოებთანმიმართებაშიდათავისიანებისწრეში. ადგილობრივისაზოგადოებაწარმოადგენდაისეთსოციალურმიკროკოსმოსს, რომელიცფუნქციონალისტურახსნასადვილადექვემდებარებოდა. გოფმანისშრომისკონცეპტუალურინაწილიროლურთეორიასემყარება: სოციალურიწესრიგიმხოლოდმაშინწარმოიქმნება, როდესაცქმედებამიზანდასახულობისკონტექსტშიაჩართული, ქცევაიმმოლოდინებითკონსტრუირდება (იგება),   რომლებიც   ასე   თუ   ისე   სხვაგვარად   ლეგიტიმირებული   ანუ   გამართლებული, აღიარებულიუნდაიყოს. ამიტომ ,,სწორი” ქმედებასაზოგადოებისმხრიდანდადებითრეაქციასდაშესაბამისადძლიერმხარდაჭერასიწვევს, ხოლო ,,არასწორი” ქცევები (დევიაცია) შეურაცხყოფისადაგულისწყრომისგრძნობებსაღძრავს.  

უფროპროდუქტიულიდანაყოფიერიინტერაქციისორი: ექსპრესიულისადაინსტრუმენტალურიმიმართულებისგანსხვავებააღმოჩნდა. ადვილიდასანახია, რომესგანსხვავებატ.პარსონსიდანაააღებულითუ  ნასესხები.   ექსპრესიული  ეწოდება  ისეთ  მოქმედებას  (ქცევას),  რომელშიც  პიროვნებისხასიათი  უშუალოდ  გარეგან  გამოხატულებას  პოულობს.   ინსტრუმენატალური  მოქმედება (ქცევა) კიმხოლოდმიზნისმიღწევისსაშუალებასწარმოადგენს, მხოლოდმიზნისმიღწევაზეაორიენტირებული. ექსპრესიულიქმედებაარადისკურსიულიდაგაუთვლელი, ანგარიშმიუცემელი   საქციელი   –   მიჩქმალვა   –   დაფარვის   თამაშში   და   ინფორმაციებისგაცვლისასსაკუთარიმიზნებისმიღწევისმცდელობებშიგანუსაზღვრელობისკომპონენტსქმნის.

დისერტაციაშისოციალურიცხოვრებისთამაშისთეორია, ,,ბუნებრივიმდგომარეობის” თავისებურისახისსურათი  იკვეთება, სადაცყველასარგებლისმოპოვებისათვისწამოებულბრძოლაშიერთმანეთისგაცურებასცდილობს.ადამიანურიქმედებისსაფუძველშიცინიკურიმოტივებიდევს, რომლებიცთეატრისადათამაშისმეტაფორებშიპოულობსგამოხატულებას. ,,ცხოვრება   თაღლითობაა”   –   ასეთია  დამწყები   გოფმანისათვის   ძირითადი   იდეა.   აქვესხვა, უფროპერსპექტიულიიდეაშეიმჩნევა: თვალთმაქცურითამაშიდარეალურიომისაზოგადოებრივიცხოვრებისფართორეგიონსვერგვიხსნიან, რომელიც    სიტუაციურურთიერთქმედებებსექვემდებარებადაემორჩილება. ასემიდისგოფმანითავისთეორიულგანაზრებებში  ,,დიურკემისეულ  მობრუნებასთან”.    ემილ  დიურკემის    კლასიკურ  შრომაზე, ,,რელიგიური    ცხოვრების    ელემენტარული    ფორმები”    დაყრდნობით,    გოფმანი    წერს, კუნძულელთაუფლებაერთმანეთთან  ღიამისადგომობა – ხელმისაწვდომობაჰქონდეთ, ავლენსსოციალურდამოკიდებულებას, რომელიცერთისაზოგადოებისადმიკუთვნილებითადალოიალურობითააგარანტირებული, ანუ ,,კოლექტიურისინდისით” სათამაშოურთიერთქმედებებისშეზღუდვის  ერთ – ერთფორმასავლენს.

მეტყველებით  ურთიერთქმედების  სტრუქტურას  გოფმანი  კომუნიკაციის  თეორიისკლასიკურტერმინებში: გამგზავნი – შეტყობინება – ადრესატი, ანუ(კომუნიკატორი -მესიჯი - რეციპიენტი) – განსაზღვრავს. შეტყობინებისშინაარსიისეთტრანსფორმაციებსგანიცდის, რომმისიორიგინალური, აუტენტური (თვითმყოფადი) საზრისი  აღდგენას  უკვე  აღარ  ექვემდებარება.  სხვა    სიტყვებით,  ადამიანი  კი  არ  ანიჭებსშეტყობინებასსაზრისს, არამედშეტყობინებაანიჭებსსაკუთართავსდაპიროვნებათშორისურთიერთობებსსაზრისს.ესსავსებითსტრუქტურალისტურიგანაზრებაა – მსჯელობაა. შეტყობინებისგადაცემისსოციალურიკონტექსტიმისიმნიშვნელობისგარდაქმნას – ცვლილებასაძლიერებს. კერძოდ, არსებითზემოქმედებასმასზესივრცეახდენს. სოციალურხდომილებებში     მონაწილეობის     განსაკუთრებული     წესები     მოქმედებენ,     რომლებიც ,,ჩართულობის“    საწყისს,    დასასრულს    და    სპეციფიკურ    ,,კონტურს”    ქმნიან    (აგებენ). შეტყობინებებიარგადიანვაკუუმში, ისინიროგორცკონტექსტუალურიშეზღუდვების, ისემთქმელის (კომუნიკატორის) დამსმენელების (რეციპიენტების) სხვადასხვაპოზიციებისზემოქმედებისქვეშმიმდინარეობენ. გოფმანიაჩვენებს, რომურთიერთობაგასაგებიშეიძლებამხოლოდამწესებისკონტექსტშიგახდეს.   

გოფმანისდისერტაციაში ,,ევფორიული” და ,,დისფორიული” სიტუაციებისფრიადპროდუქტიულიგანსხვავებააგატარებული. [შენიშვნა: საჭიროა ,,ევფორიის” – როგორცინტერაქციაშიდარწმუნებითჩართვის, – მხიარულიაღგზნებისადამუხრუჭებისაშვების – ანუ ,,ეიფორიისაგან” განსხვავება]. ევფორიულიურთიერთქმედებებიკონტექსტუალურინორმებითიმართება. ისინითანაბრადდათანმიმდევრულად, აშკარადგამოხატულითვითკონტროლისგარეშეხორციელდებიან. მაგალითადშეიძლებაგულდაწყვეტილიანშერცხვენილიჩანდე, მაგრამბრიყვულადდაუაზროდარგამოიყურებოდე. სხვასიტყვებით, ევფორიულისიტუაციებიბუნებრივი, პირუთვნელი – გულწრფელიქმედებებითიქმნება. დისფორიაკისტრუქტურულიგაცვლებისდარღვევისდროსშეიმჩნევა, როდესაცქცევაზეინდივიდუალურიკონტროლისმობილიზაციაასაჭირო. ამიტომურთიერთქმედებისმონაწილეებმა  ევფორიის  შესაბამისი  დონე  მუდმივად  უნდა  კვლავაწარმოონ  –იყვნენიმდენადბუნებრივნი, რომბუნებრივადგამოიყურებოდნენ. რაცუფრო ,,დამუშავებულია” სიტუაცია,  რაც  უფრო  მაღალია  მასში  ჩართულობის  ხარისხი,  მით  უფრო  ნაკლებია  მისი ,,დისფორიული” მოფიქრებისადათვითკონტროლისაუცილებლობა.

1950 – იანიწლებისდასაწყისისგოფმანისშრომებში, საკუთარითავისსხვადწარდგენის –პრობლემა   სავსებით   ცხად   და   ნათელ   ფორმულირებას   იძენს.   სტატიაში ,,მოჩვენებებისადმიფხიზელიდამოკიდებულება” (1952) იგიგანიხილავსთაღლითობისსიტუაციას, სადაცროგორცწესი, მრავალიგანსხვავებულიგამოსახულებაგამოიყენება. სოციალურისამყარო, წერსგოფმანი, თაღლითებისადამათიგამოხატულებებისაგანშედგება, ამიტომყოველდღიურცხოვრებაშიჩვენშეგნებულადვახდენთიმადამიანთა ,,მარკირებას-აღნიშვნას”, რომლებიცჩვენქცევებზეგავლენასახდენენ, რათამოტყუება – გაცურებისრისკიმინიმუმამდედავიყვანოთ. ე.ი. სამყაროსფხიზლადუნდავუყუროთდაჩვენიშთაბეჭდილებადა ,,ნამდვილი” რეალობაერთმანეთისაგანგანვასხვავოთ. სხვაგვარადრომვთქვათ, ჩვენუნდა ,,მოვკლათ” ჩვენი ,,მე” – ებისაგან (self) ერთ – ერთი, რათასიტუაციაგანვსაზღვროთ. აქგოფმანიჯორჯმიდისმიერშექმნილსოციალური ,,მე” – სკონცეფციასმიყვება, სადაცთვითკონტროლიანუ ,,I” (აი – ს) დომინირება ,,me” – ზე, სოციალურიიდენტურობისთეატრალიზებულობისადასიტუაციურობისგაცნობიერებასდაამგვარადმართვადინტერაქციაშიმათდათრგუნვასგულისხმობს. თუერთ – ერთი ,,მე” რომელიმეგამოსახულების  (გამოხატულებისგან)  ძლიერიშთაბეჭდილების  ქვეშ  იმყოფება,  მაშინმთავარი ,,მე” გვერდიდანეუბნებამას: ,,თავიშეიკავე, საკუთარითავიხელებშიაიყვანე” დათუ   საჭიროა,   მას   დადუმებას   აიძულებს.  საპირისპირო   სიტუაცია   ,,თავის   დაკარგვის” იდიომითაღიწერება.

ადრეული  წლების  გოფმანის  მეთოდოლოგიური  განწყობები  უპირველესად  სიმბოლურიინტერაქციონიზმის  ჩარჩოებში  ვითარდება  და  ეს  უწინარეს  ყოვლისა  მისი  კვლევის  –პიროვნებათშორისი  ურთიერთობებისთემატიკითაანაკარნახევი.  მაგრამუკვე 1950 – იანიწლების  დასაწყისში  მეთოდოლოგიური  ინდივიდუალიზმის  საზღვრებიდან  გამოსავლისძიებაშეიმჩნევა. წიგნის ,,საკუთარითავისწარდგენასხვადყოველდღიურცხოვრებაში” პირველიედინბურგისგამოცემა 1956 წელსგანხორციელდა. შემდეგიგიმეორედთითქმისერთდროულადდიდბრიტანეთსადააშშ – შიგამოიცა. მეორეგამოცემაშირამდენიმემნიშვნელოვანიდამატებაა, რომლებიცგოფმანისეული    კვლევების    ადრეულ    ინდივიდუალისტურ    განწყობას  პრინციპულად    ცვლის.

,,საკუთარითავისსხვადწარდგენის” ჩანაფიქრიექვსი ,,დრამატურგიულიპრინციპის” გაშლაშიმდგომარეობს: შესრულება (исполнение, performance), გუნდი (команда, team), რეგიონი (регион ,Region), წინააღმდეგობრივიროლები (Противоречивые роли, discrepant roles), გამოსახულებისფარგლებიდანკომუნიკაციურიგასვლა (Communication aut of character), შთაბეჭდილებებისმართვა (impression management).

წიგნშინაჩვენებიასამყარო, რომელშიცინდივიდებიდაჯგუფებისაკუთარინტერესებსსხვაადამიანისინტერესებისუგულვებელყოფისხარჯზემისდევენდაიცავენ. იმიშვიათშემთხვევაშიცკი, როდესაცაუდიტორიადაშემსრულებელიიძულებულნიარიანითანამშრომლონ, ისინიმაინცნიღბებსიკეთებენდანამდვილ ,,მე” – ს  დაფარვასცდილობენ. ესიდეაშეიძლებაროგორცთეზისიორი ,,მე” – სშესახებაღვნიშნოთ.

 1956 წელსწიგნი ,,საკუთარითავისსხვადწარდგენა” მთავრდებოდასიტყვებით: ,,საკუთართავის  წარდგენისმცდელობებისთვითგარდუვალობადასარგებლიანობა – გამოსადეგობასაეროაღზრდისადამიანს, მორალისშარავანდედშიაიძულებსთავიისედაიჭიროს, თითქოსჩვენსცენაზეგამოვდიოდეთ”. 1959 წლისგამოცემაშიგოფმანიამგამოთქმას: მორალი – სხვაარაფერია,  თუ  არა  სცენური  შთაბეჭდილება,  ინარჩუნებს.  შემდეგ  მოდის  განყოფილება ,,სცენურიქცევადასოციალურიმე”, სადაცერთმანეთისაგან ,,მე” – შემსრულებელსადა (self –as – performer) და ,,მე” – პერსონაჟს (self – as – character) განასხვავებს. ესგანსხვავებასაკმაოდჩახლართულიდაარათანმიმდევრულია. სამაგიეროდგოფმანიუმაღლესიხარისხითექსცენტრიულდასკვნასაკეთებს: შემსრულებლების, სცენის, გუნდების, სცენურიაღჭურვილობის  და  ა.შ.  შესახებ  ყველა  წინამორბედი  განაზრება  რიტორიკა  და  ცბიერიტაქტიკურიმანევრიამხოლოდ.   თეატრალურმამეტაფორამამოწურაამხსნელიშესაძლებლობები, რამდენადაცნათელიგახდა, რომ ,,გამოსახულებები” ისეთივერეალობაა, როგორცთავადრეალობა.

1960 – იანიწლებისდასაწყისშიგოფმანისკონცეპტუალურილექსიკონიდასტილისრულადჩამოყალიბდა,  ასევე  დადგინდა  მისი  თეორიული  კონცეპტის  ზოგადი  (საერთო) მიმართულება: პიროვნებათშორისურთიერთობებშიადამიანებისოციალურისიტუაციისმანიპულატორებიარიანდანდობისდამოკიდებულებებშიჩართვისას, მათვე (სოციალურსიტუაციებს) ემორჩილებიან. 1961 წელსჰერბერტბლუმერმაგოფმანიკალიფორნიისუნივერსიტეტში (ქ. ბერკლი) მიიწვია. აქამდე, 1954 – 1957 წლებშიგოფმანიფსიქიატრიისეროვნულ   ცენტრში   მუშაობდა,   სადაც   ავადმყოფებისა   და   პერსონალის   ყოველდღიურქცევებზესისტემურდაკვირვებასატარებდა. წიგნში ,,იზოლაციისადგილი” ფსიქიკურიკლინიკისპაციენტებზედაკვირვებებისშედეგიაგადმოცემული. სიტყვებით asylums აღინიშნებადაწესებულება, სადაცმასშიმყოფიადამიანებისდროსადასივრცეზეკონტროლიხორციელდება, – ამდაწესებულებებსევერეტჰიუზისაგანნასესხებიტერმინი ,,ტოტალურიინსტიტუტები” უწოდა. იყენებდარაავადმყოფობისშესწავლისარაორდინალურპრინციპს, არაპაციენტებს, არამედმათმკურნალექიმებსაკვირდებოდა. გოფმანმააჩვენაერთ – ერთ ,,ტოტალურინსტიტუტში” – ფსიქიატრიულსაავადმყოფოშიყოველდღიურიცხოვრებისორგანიზაცია, სადაცყველაფერი: სივრცის   ორგანიზაცია, დღისწესრიგი, ურთიერთობისტექნიკები, მუდმივიდაკვირვება – პიროვნულიიდენტურობისდათრგუნვაზეამიმართული.ამასაშშ – შიფსიქიატრილისაავადმყოფოებისდეინსტიტუციონალიზაციისდაფსიქიატრიულიდიაგნოსტიკისმეთოდებისშესახებსაჯაროდისკუსიისდასაწყებადსერიოზულიმნიშვნელობაჰქონდა.    წიგნისშემადგენელოთხნარკვევშისოციალურიდევიაციისკონცეფციავითარდება, რომლისცენტრშისოციალურიკონტროლისინსტიტუციონალურნორმებზენორმებისადაპათოლოგიისგანსაზღვრებებისდამოკიდებულებისპრობლემადგას.

1964 წელსცნობილიწიგნი ,,სტიგმა” გამოქვეყნდა. გადმოცემასიწყებსგოგონასამბისმოყოლით, რომელიცუცხვიროდდაიბადა, აქედანგოფმანიდაასკვნის, რომყველაადამიანიამათუიმხარისხითსტიგმატიზირებულია – თავიანთგარეგნულსახისადასხვაობიექტივირებული ,,შესრულებების” მძევლები, ტუსაღებია.გარეგნობაპიროვნულიიდენტურობისგამოვლენასწარმოადგენს, როგორცსაზოგადოება  მართავს  ურთიერთკოორდინირებული  ქმედებებით,  ისე  ადამიანებიცსაკუთარითავისშესახებმონაცემების, შეტყობინებებისმართვასესწრაფვიან.

1960  –  იან  წლებში  გოფმანის  თეორიულ  შეხედულებებში  არსებითი  მობრუნება  მოხდა: თეატრალურმამეტაფორამთამაშისკონცეფციასდაუთმოადგილი.    წიგნებში   ,,ურთიერთობა” (1961) და ,,სტრატეგიულიურთიერთქმედება” (1970) იგიურთიერთქმედებისმონაწილეთამიერგანხორციელებულ ,,მოძრაობებს” ანუგადაადგილებებსგანიხილავს. ესშრომათამაშისთეორიისდარაციონალურიარჩევანისთეორიისპრობლემატიკისშესწავლასიწყებს.   გოფმანიაჩვენებს, რომსოციალურიუსაფრთხოებისგრძნობისმხარდაჭერაშენარჩუნებაზემუშაობს. რომარარუტინულიწესები, სამყარომტრულიგარემო  დათითოეულიშეხვედრასაფრთხისმატარებელიიქნებოდა.რუტინულობა – სოციალურისამყაროსგასაოცარითვისებაა.მაგრამაქგანსაკუთრებულიგვარისკანონზომიერებებიმოქმედებენ.  ბუნებრივიმოვლენების – ხდომილებებისახსნადაქუჩისსავალნაწილზე, მაგალითად, ქცევისწესებისახსნა, სრულიადგანსხვავებულსამყაროებსმიეკუთვნებიან.არსებობს  ნივთთა  სამყარო   და  არსებობს  სოციალური   ფაქტებისსამყარო.  

 წიგნ ,,საჯაროურთიერთობები” – ის (1971) წინასიტყვაობაშიმანადამიანთაქმედებებისშესახებჰიპოთეზათაშემოწმებას ,,მაგია” უწოდა. სოციალურისამყაროსწინასწარმეტყველადობისროგორცბუნებრივიკანონებისგამოხატულებისგანხილვისნაცვლად, გოფმანითვლიდა, რომიგი(წინასწარმეტყველება) სოციალურიინტერაქციისიმწესების – დაცვისაგანგამომდინარეობსრომლებიცსოციალურწესრიგსკვლავარაწარმოებენდაადამიანებსგარკვეულიწესითმოქმედებასარაიძულებენ. წესებიინტერპრეტაციების, გამორიცხვისდასხვაგვარადმოქმედებისსაგანია. იდეა, რომსამყაროთვითმისყველაზეწვრილმანგამოვლინებებშიცკიწინასწარმეტყველებადიადაგამოცნობისფორმათაკონტინინუმსწარმოადგენს, გვიანიპერიოდისგოფმანისეულშრომებშიაგაშლილი.

ათწელზემეტიხნისგანმავლობაშიგოფმანითავისმთავარშრომა ,,ფრეიმებისანალიზზე” მუშაობდა, რომელმაცდღისშუქი 1974 წელსიხილა. ,,ფრეიმებისანალიზში” დაუკანასკნელწიგნში ,,საუბრისფორმები” გოფმანმაყოველდღიურიცხოვრებისინტერპრეტაციებისსქემაშეიმუშავა. გოფმანმამეტყველებითიქცევების (ქმედებების) ფორმები, მათშორისრეკლამაშიგენდერულისემანტიკაშეისწავლა. პრობლემაისიყო, რომსაზრისისწარმოქმნისპროცესისკვლევაარაენისლექსიკაშიდასემანტიკაში, არამედმისხმარება – გამოყენებაშიხდება, რომლისმრავალიელემენტინაკლებმნიშვნელოვანიდაუშინაარსოგვეჩვენება. მეტყველებითიკომუნიკაციისმონაწილეებმარაღაცნაირიწესით ,,იციან” შეტყობინებათასაზრისიმათმიღებამდე, ვიდრემათმიიღებენ. გოფმანმა  აჩვენა, რომფორმალურიდაარაფორმალურისაუბრებისდეტალებიმექანიკურად  სრულდებიან    და    განსაზღვრული    ამოცანების    გადასაწყვეტად    არიანგამიზნული.   ჩვენ  ყველა   ტიპური   სიტუაციისათვის   საჭირო   გარკვეულ   მეტყველებით ,,მოწყობილობებს” ვფლობთ: სატელეფონოსაუბრისდასაწყისი, საუბრისდასასრული, საუბარშიახალითემისშემოყვანა, ნდობის, რწმენისდონისდამადასტურებელიდაა.შ.როგორი  ტრივიალური  არუნდა  გვეჩვენებოდეს  ეს  მექანიზმები,  სოციალური  სამყაროსაღქმისსტრუქტურირებასსწორედისინიახდენენ. ადამიანებიცხოვრობენთამაშით, თამაშობენრა – ასეთიაგვიანიგოფმანისაზრი.

1968 წლიდან  1982 წლამდე(სიკვდილამდე) გოფმანიპენსილვანისშტატისუნივერსიტეტშიმუშაობდა. 1981 წელსიგიამერიკისსოციოლოგთაასოციაციისპრეზიდენტადაირჩიეს. თავისსაპრეზიდენტო   სიტყვას   გოფმანმა   ,,ინტერაქციის   წესრიგი”   უწოდა.   მისმა   სახელმა   დაშრომებმა   მსოფლიო   აღიარება   XX  საუკუნის  უკანასკნელ  ათწლეულში   მოიპოვა.  

3. ყოველდღიურობის  ძირითადი ცნებები და სტრუქტურები.

 “მე” –  რაობაზემიძღვნილიყველაზემნიშვნელოვანინაშრომი  არისირვინგგოფმანის  შრომა   “საკუთარითავისწარდგენასხვებისთვისყოველდღიურცხოვრებაში”. გოფმანისეული “მე” კონცეპციანაწილობრივგ. მიდისკონცეფციიდანმომდინარეობს, როცაიგი   I – ს, სპონტანურ  „მე“-ს  და Me  – ს, ანუ  სოციალურ   “მე“-ს  შორისკონფლიქტსგანიხილავს. მსგავსიწინააღმდეგობაგოფმანთან    გამოხატულიაშრომაში, რომელსაცმან  “ ზოგადადამიანურ “მე”-სადასოციალიზირებულ “მე” – სშორისძირეულიუთანხმოება” უწოდა. ესკონფლიქტიგამოწვეულიაგანსხვავებითიმმოქმედებებში, რომელსაცხალხიმოელისჩვენგანდაიმსტიქიურქმედებებსშორის, რაცჩვენსინამდვილეშიგვსურს. ჩვენვაწყდებითმოთხოვნას, ვაკეთოთის, რასაცჩვენგანმოელიან. ამასთანავე, როგორცგოფმანიამბობდა:  “ჩვენ  ამა  თუ  იმ  მხარესადმი  გადახრისკენ  მიდრეკილიარ  უნდა  უნდა  ვიყოთ.” იმისათვის, რომსაკუთარიიმიჯისსტაბილურობაშეინარჩუნონ, ადამიანებისაკუთარისოციალურიაუდიტორიისწინაშეგამოდიან. თეატრისადმიინტერესისგამო, გოფმანმაკონცენტრირება  დრამატურგიაზეანუიმშეხედულებაზემოახდინა, რომელიცსოციალურცხოვრებას  თეატრალურიმოქმედებებისმსგავსპროცესადგანიხილავს.

დრამატურგია.  “მე”-ს  გოფმანისეული  გაგება    დრამატურგიული  მიდგომის  საფუძველზეჩამოყალიბდა.   გოფმანს  სოციალური “მე”, არაროგორცაქტორისსაკუთრება, არამედროგორცშემსრულებელსადაპუბლიკასშორისთეატრალიზებულიურთიერთქმედებისპროდუქტი - ესმოდა. „მე“,  სცენის  მიერ  დაბადებული  და  გათამაშებულითეატრალური  ეფექტია. იმისგამო, რომ  „მე“  თეატრალიზებულიურთიერთქმედებისპროდუქტია, იგიშეიძლებაწარმოდგენისდროსდაინგრეს.თავისდრამატურგიაში, გოფმანიგანიხილავსპროცესებს, რომლებშიცასეთიდარღვევებისდაძლევაანნეიტრალიზებახდება. გოფმანიაღნიშნავდა, რომწარმოდგენებისუმეტესობაწარმატებითმიმდინარეობს. შედეგად, ჩვეულებრივსიტუაციებში , შემსრულებლებს  მყარი “მე” მიეწერებათდაის “თითქოს” შესრულებიდანგამომდინარეობს.

გოფმანითვლიდა, რომროცაინდივიდებიურთიერთქმედებენ, მათსურთსაკუთარი “მე”-სგარკვეულიგაგებაგამოხატონ, რომელსაც  სხვებიმიიღებენ. თუმცა, თუნდაცამ “მე”-სწარდგენისასშემსრულებლებიაცნობიერებენ, რომაუდიტორიისნაწილსმათისპექტაკლისშეწყვეტაშეუძლია. ამმიზეზით, შემსრულებლები  აუდიტორიისკონტროლის  აუცილებლობასგრძნობენ. შემსრულებლებსიმედიაქვთ, რომ “მე”-სისგაგება, რომელსაცისინიწარმოუდგენენ   პუბლიკას,   საკმარისი   იქნება   იმისთვის,   რომ  ისინი     ისეთებადმიიღონ, როგორცესპუბლიკასსურს. ამასთანავეშემსრულებლები  იმასაცგულისხმობენ, რომესაუდიტორიასაიძულებენმოიქცესისე, როგორცშემსრულებლებსსურთ. გოფმანმაესმნიშვნელოვანი  ამოცანა  როგორც “შთაბეჭდილებებისმართვა”დაახასიათა.  შთაბეჭდილებათამართვამოიცავსხერხებსდამეთოდებს, რომლებსაცშემსრულებელიპუბლიკისმხრიდანმოსალოდნელიპრობლემებისწარმოქმნისშემთხვევაშიგარკვეულიშთაბეჭდილებებისგააძლიერებისდაიმიჯის(სახე) შენარჩუნებისათვისიყენებს.

თეატრთან  ანალოგიით,  გოფმანმაშემსრულებელსადაპუბლიკასშორისინტერაქციისდასახასიათებლად  ტერმინი “წინაპლანი- ავანსცენა” გამოიყენა. წინაპლანიარისადგილი, სადაცმიმდინარეობსწარმოდგენისისნაწილი, რომელიცჩვეულებრივ  საკმაოდმყარადმოქმედებს, განსაზღვრავსსიტუაციასმათთვის, ვინცწარმოდგენასუყურებს. შემდგომ,  ამავანსცენის(წინაპლანის) ჩარჩოში, გოფმანი   გარემოებასდაპირადწინაპლანსგამოყოფს.გარემოებაშეესაბამებაფიზიკურსცენას, რომლისგარეშე  შემსრულებლებივერიმოქმედებენ. მაგალითად, ქირურგსჩვეულებრივსაოპერაციო, ტაქსისტსტაქსი, ყინულზემოციგურავესყინულიმოეთხოვებადაესაჭიროება. პირადიწინაპლანიშედგებაექსპრესიულიგაფორმებისიმელემენტებისგან, რომელთაიდენტიფიცირებასაცშემსრულებელთანაუდიტორია  ახდენს   დამოელის, რომისინიამგარემოში(ვითარებაში) მისითანმხლებიიქნება. მაგალითად, იგულისხმება, რომქირურგსსამედიცინო  ხალათიეცმევა, გარკვეულიინსტრუმენტებიექნებადაა.შ.    

შემდეგგოფმანმაპირადიწინაპლანიგარეგანსახედდამანერებადდაყო.გარეგანისახე  იმმომენტებსმოიცავს, რომელიც   შემსრულებლისსოციალურსტატუსზემიუთითებს(მაგალითად, ქირურგისსამედიცინოხალათი). მანერები  ეუბნებიანაუდიტორიას, თუკონკრეტულსიტუაციაშიშემსრულებელირატიპისროლისშესრულებასაპირებს. ნაწილობრივ, ქცევისმკაცრიდარბილიმანერები, წარმოდგენისსრულიადსხვადასხვატიპს  უკეთებენდემონსტრაციას. საბოლოოდ, ჩვენ  გარეგნულისახისადამანერებისშეთანხმებულობასველით.

თუმცაგოფმანიწინაპლანსდათავისისისტემისსხვაასპექტებს  როგორცსიმბოლურიინტერაქციონისტიგანიხილავდა, მიუხედავადამისა, მათსტრუქტურულხასიათსაცუსვამდახაზს. მაგალითად, ისამტკიცებდა, რომწინა(ხედებს)პლანებს  ტენდენციაინსტრუმენტალიზაციისკენაქვთ, რადგანიმასთან  მიმართებასადაშესაბამისობაში,  თუ  რა  უნდა  ხდებოდეს  გარკვეულ  პლანზე,   “კოლექტიური   შეხედულებები”  წარმოიქმება.   ძალიან   ხშირად,   როცა   შემსრულებლები  დაგეგმილ   როლებსასრულებენ.   მათ       განსაზღვრულიხედი - პლანი  ამგვარი   როლისთვისუკვე  გამზადებულიხვდებათ. შედეგად,  წინაპლანისამორჩევისდაარაშექმნისტენდენციაარსებობს. ესიდეაგაცილებითუფროსტრუქტურულსახესგადამოგვცემს, ვიდრეესსიმბოლურიინტერაქციონისტებისუმრავლესობისაგანიყომოსალოდნელი.

 სტრუქტურულიმიდგომისმიუხედავად, გოფმანისყველაზესაინტერესომიღწევა, ინტერაქციისსფეროშია. ისამტკიცებდა:    რამდენადაცადამიანებიავანსცენებზეწარმოდგენებისას, ცდილობენ  საკუთარითავისყველაზეიდეალიზებულისურათიაჩვენონ, მათუცილობლადესმით, რომთავიანთწარმოდგენებშირაღაცუნდადამალონ:

1. შემსრულებლებიმალავენსიამოვნებასთანდაკავშირებულსაიდუმლოებს (მაგ.ალკოჰოლისხშირიმოხმარება), რომლებიცეხლაანადრემათმიერშესრულებულწარმოდგენასთანშეუსაბამოა.

2. ისინიმოისურვებენშეცდომები, რომლებიც  წარმოდგენისმომზადებისპროცესშიდაუშვესდამათგამოსასწორებლადგადადგმულინაბიჯებიდამალონ. მაგალითად, ტაქსისტიიმის  მიჩქმალვასშეეცდება, რომდასაწყისშიარასწორიმიმართულებითაიღოგეზი.

3. ისინიაჩვენებენმხოლოდძირითად   პროდუქტს   და   მალავენ   მათი   წარმოების   პროცედურას. მაგალითად, პროფესორმალექციისმომზადებაზერამდენიმესაათიდახარჯოს, მაგრამმასსურვილიექნებაისედაიჭიროსთავი, თითქოსმასალაყოველთვისკარგადიცოდა.  

4.   შემსრულებელიდამალავს “ბინძურსამუშაოს”, რომელიცჩაატარაწარმოებისპროცესში. ბინძურისამუშაოშეიძლებაგულისხმობდესდავალებებს, რომელიციყოფიზიკურადმძიმე, არალეგალური, გასაკითხიდაა.შ

5. გარკვეულიროლისშესრულებისდროსშემსრულებლებმაშესაძლოასხვანორმებიგაწიროს.

6. საბოლოოდ, ისინიაუცილებლადთვლიან  წარმოდგენისმომზადებისასმიღებულიყველადამცირება, შეურაცხყოფადაგარიგებებიდამალონიმისთვის, რომწარმოდგენაგაგრძელდეს. ამდენად, შემსრულებლისუმთავრესდამზაკვრულინტერესსმსგავსიფაქტებისპუბლიკისთვისდამალვაწარმოადგენს.

ავანსცენისდრამატურგიისსხვაასპექტიიმაშიმდგომარეობს, რომშემსრულებლები  ხშირადცდილობენშექმნანშთაბეჭდილება, რომიმაზეუფროახლოსარიანაუდიტორიასთან, ვიდრეესსინამდვილეშია. მაგალითად, შემსრულებლებმაშეიძლებაშექმნანშთაბეჭდილება, რომწარმოდგენა, რომელსაცისინიუჩვენებენაუდიტორიასამჯერად,   ერთადერთიანყველაზე  მნიშვნელოვანია.  ამისთვის,  შემსრულებლები  დარწმუნებული  უნდა  იყვნენ,  რომმათიაუდიტორიებიიმდენადიზოლირებულიარიანერთმანეთისგან, რომწარმოდგენისსიყალბისშემჩნევაშეუძლებელია. თუნდაცსიყალბეშეამჩნიოს, მაყურებელიმაინცეცდებაგაამართლოსიგი, რადგანშემსრულებლისიდეალიზებულისახეარდაარღვიოს. ცოცხალი(ცხოვრებისეული) სპექტაკლებისინტერაქციულიხასიათიამაშიგამოიხატება. წარმოდგენისწარმატებასმასშიყველამოთამაშისჩართულობაგანაპირობებს.  შემსრულებელიშეეცდებადარწმუნდესიმაში, რომგარკვეულიწარმოდგენისყველაელემენტი  ერთმანეთთანაადაკავშირებული.  შთაბეჭდილებათამართვისმეორეასეთიმაგალითია - შემსრულებლისმცდელობა  გაახმოვანოსიდეა, რომმოცემულწარმოდგენაში, ისევეროგორცაუდიტორიასთანმისდამოკიდებულებაში   რაღაცუნიკალურსაქვსადგილი.პუბლიკასაცდიდისურვილიაქვსირწმუნოს, რომისუნიკალურგამოსვლასდაესწრება.

შემსრულებელიისწრაფვისდარწმუნდესიმაში, რომგანსაზღვრულიწარმოდგენის(პრეზენტაციის)  ყველა  ელემენტიერთმანეთთანაადაკავშირებული. ზოგიერთშემთხვევაშიელემენტარულუმნიშვნელომომენტსშეუძლია  წარმოდგენაჩაშალოს. თუმცაწარმოდგენებიმოთხოვნილიშეთანხმებულობისრაოდენობითაცგანსხვავდებიან. მღვდელისწაქცევალოცვისდროსსაშინელებაადატაქსისტისსხვამხარესგადახვევაგანსხვავებულდატვირთვისმატარებელიადაწარმოდგენისჩაშლაარშეუძლია.

მისტიფიკაცია– არისმეორემეთოდი, რომელიც  შემსრულებლებისმიერგამოიყენება.  ხშირად, შემსრულებლებიცდილობენთავიანთგამოსვლას, აუდიტორიასთანკონტაქტისშეზღუდვისგზით, მისტიფიკაციაგაუკეთონ. საკუთართავსადააუდიტორიასშორის “სოციალურიდისტანციის” შექმნისას, შემსრულებელიცდილობსაუდიტორიაში  მოკრძალებულიგრძნობებიგამოიწვიოს. ამასკიშეუძლიააუდიტორიაწარმოდგენისსინამდვილეშიდაეჭვებისგანგაათავისუფლოს.

გოფმანიისევამტკიცებს, რომამაშიმონაწილეობსპუბლიკა, რომელიცხშირადთავად, შემსრულებელთანდისტანციისშენარჩუნებით, შესრულებისსანდოობა-უეჭველობისშთაბეჭდილების  დაცვასადამხარდაჭერასცდილობს.

ამასგუნდებზე(ჯგუფებზე)გოფმანისეულშეხედულებამდემივყავართ.  გოფმანი  თვლიდა,   რომ    ზედმეტი   ყურადღება   კონკრეტული   აქტორებისმიმართ, სოციალურ  ურთიერთობებზეარსებულიმნიშვნელოვანიცნობების, მონაცემებისმიღებასაძნელებს. ამდენად, გოფმანისთვისპიროვნებაუფრომნიშვნელოვანია, ვიდრეჯგუფი.  გუნდი – არისინდივიდთანებისმიერიერთობლიობა, რომელიც  გარკვეულირუტინულ – ცხოვრებისეულიურთიერთქმედებისშექმნა - განმტკიცებაშითანამშრომლობს.ამგვარად, შემსრულებელსადააუდიტორიასშორისურთიერთობებისაღწერილიგანხილვასინამდვილეშიგუნდებსაცეხება.(შემსრულებლებიდააუდიტორიაგუნდისერთტიპსწარმოადგენენ, მაგრამგოფმანიასევეშემსრულებლებისროგორცერთიანიგუნდის, ისეაუდიტორიისროგორცმეორეერთიანიგუნდისშესახებლაპარაკობს. გოფმანიამტკიცებდა, რომგუნდიშეიძლებაერთიადამიანისსახითაცგამოვიდეს. ამისლოგიკაკიისაა, რომინდივიდსშეუძლიასაკუთარითავისაუდიტორიადიქცეს, შეუძლიაწარმოიდგინოს, რომმისგამოსვლასპუბლიკაესწრება.)   გუნდისყოველიწევრიდამოკიდებულიამეორეზე, იმიტომ, რომთითოეულმათგანსწარმოდგენისჩაშლაშეუძლიადაყველააცნობიერებს, რომ  საერთოსაქმითაადაკავებული. გოფმანმადაასკვნა, რომგუნდიგარკვეულწილად  თავისებურისახის “საიდუმლოსაზოგადოებაა”.

გოფმანიასევეგანიხილავდაკულისებს.სადაცშეიძლება  წინაპლანზედაფარულიფაქტებიანარაფორმალურიმოქმედებებიგამოვლინდესდაგამოაშკარავდეს. კულისებიუშუალოდავანსცენასეკვრის, მაგრამამავდროულადმოწყვეტილიცარისმისგან, შემსრულებლებირათქმაუნდაგულისხმობენ,  რომ  მათიპარადისეულიაუდიტორიის  წევრები  კულისებშიარ  გამოჩნდებიან.  ამაშიდასარწმუნებლადისინიშთაბეჭდილებათამართვისგანსხვავებულსახეებსიყენებენ.  გამოსვლაგაძნელდება, ანსაერთოდშეუძლებელი   გახდება, თუშემსრულებელსაუდიტორიისკულისებშიგამოჩენისთავიდანაცილებაარძალუძს. ასევეარსებობსმესამე, ნარჩენისფერო,  გარეზონა, რომელიცარცკულისებსდაარცავანსცენასარშეესაბამება.

ცხოვრებისარცერთსფეროსარშეუძლიაამსფეროებიდანმუდამ   ერთ-ერთიიყოს. მეტიც, გარკვეულისფეროსხვადასხვადროსსამივეპოზიციასიკავებს. პროფესორისოფისიხდებაავანსცენა, როცამას  სტუდენტისტუმრობს, კულისი – როცასტუდენტიმიდისდაგარეზონა – როცაპროფესორი   საუნივერსიტეტო  ღონისძიებას  ესწრება.

შთაბეჭდილებებისმართვა.ზოგადად, შთაბეჭდილებებისმართვისმიზანიამოულოდნელირეაქციებისგან, როგორიცააუნებური  ჟესტები, მოულოდნელიშეჭრა, Faux pas(მცდარინაბიჯებისაგან) ასევეწინასწარგამიზნულიქმედებებისგან -  სკანდალებისგანდაცვა. გოფმანსმსგავსიპრობლემების  გადაწყვეტის  სხვადასხვა  მეთოდიაინტერესებდა.

1. არსებობს “დრამატურგიულიერთგულების” გამოსახატავისაშუალებებისკრებული. დრამატურგიულიერთგულებისმიღწევა  შეიძლება   ჯგუფურისოლიდარობისმაქსიმალურიგაზრდით, აუდიტორიასთან  გუნდისწევრებისიდენტიფიკაციისშეზღუდვითადაარდაშვებით, დააუდიტორიისხშირი  შეცვლით,  რათა  მათაქტორისვინაობისბოლომდეგაცნობიერება, მათშესახებბევრიცოდნისმოპოვება, რომვერშეძლონ.  

2. გოფმანმა  დრამატურგიულიდისციპლინისგანსხვავებულიფორმებიშემოგვთავაზა. აქშედისშემთხვევები, როცაადამიანიინარჩუნებს “სულისსიმტკიცეს, სულიერმხნეობას”, იმისთვის, რათაკონკრეტულგამოსვლაში, წარმოდგენაში   ხარვეზებიგამორიცხოს,  საკუთართავი, სახისგამომეტყველებადახმისტონიმართოს.

3. გოფმანმაასევედრამატურგიულიწინდახედულობისსხვადასხვატიპიშემოგვთავაზა. მაგალითად, სცენარისწინასწარგანსაზღვრა, გაუთვალისწინებელისიტუაციებისდაგეგმვა, გუნდისსანდოწევრებისშერჩევა, კეთილსასურველიაუდიტორიისშერჩევა, პატარადამცირეჯგუფებშიშესვლა, სადაცუთანხმოებებიყველაზენაკლებშესაძლებელია, პუბლიკასთანმხოლოდხანმოკლეშეხვედრებისდაშვება, აუდიტორიისმიერკერძოინფორმაციებისადმიმისადგომობისთავიდანაცილებადამოქმედებათაპროგრამისშესახებსრულიშეთანხმება, რათაგაუთვალისწინებელიშემთხვევებიგამოირიცხოს.

შემსრულებლისანგუნდისმიერშთბეჭდილებებისწარმატებითმართვისშემთხვევაში, აუდიტორიაციგებს, მოგებულირჩება. სპექტაკლისგადასარჩენად, აუდიტორიამისმიმართდიდინტერესსადაყურადღებასავლენს, თავსიკავებსემოციურიგამოხტომებებისაგან,    დაშვებულშეცდომებზეყურადღებასარამახვილებს, ახალბედა- ახალიშემსრულებლისმიმართგანსაკუთრებულპატივისცემასგამოხატავს.

ასეთიმანიპულაციებისარსებობისგამო  კრიტიკოსებიგოფმანს   ხალხისცინიკურშეფასებაშიდებენბრალს:“საკუთარი  თავის  წარდგენა  სხვებისთვის  ყოველდღიურ  ცხოვრებაში”  შეიცავს  საერთომიმართებასსამყაროსადმი, სადაცადამიანები, ინდივიდუალურადანჯგუფებად,   საკუთარმიზნებსმისდევენ, ისე,რომ  სხვაადამიანებსცინიკურადგვერდსუვლიან    დაუგულვებელყოფენ. აქპიროვნებაგანიხილება, როგორცწარმოდგენისთვისსაჭირონიღბებისერთობლიობა,რომელიც  მანიპულაციურდაცინიკურ “მე-ს” ფარავს“. გოფმანისამთეორიისასახსნელად, მკვლევარები  ორი “მეს” თეზისსგვთავაზობენ: ადამიანებიერთდროულადორ: გარეგან „მე“-სწარმოდგენებისათვისდაფარულ, ცინიკურ „მე“-სფლობენ. 

როლურიდისტანცია.გოფმანს  ინდივიდისროლშიჩართულობისხარისხიაინტერესებდა. მისიაზრით, როლებისდიდირაოდენობისგამო, ადამიანებისუმეტესობაარარისჩაფლულირომელიმე  როლში.  როლურიდისტანცია   საკუთარი  თავისიმროლისგან, რომელსაცადამიანიასრულებს, დაშორების  ხარისხსგანსაზღვრავს.  მაგალითად, თუუფროსიასაკისბავშვებიკარუსელზეგასართობადმიდიან, მათ, ალბათ, ესმით, რომსინამდვილეშიუკვედიდებიარიანიმისათვის, რათაამგასართობიდანსიამოვნებამიიღონ. ამგრძნობისდაძლევისერთად - ერთიგზა - როლისგანდისტანცირებაა, როდესაცკარუსელზეტრიალისასყოველგვარისიფრთხილისგარეშესაშიშქმედებებსასრულებ. ასეთიქმედებით, უფროსიასაკისბავშვებისინამდვილეშიპუბლიკასუჩვენებენ, რომისინიამსაქმითისეგატაცებულნიარარიანროგორცესპატარაასაკისბავშვებისშემთხვევაშიხდება, ანთუმაინცდამაინცისინიამითგატაცებულნიარიან, მაშინმხოლოდიმისგამო, რაღაცარაჩვეულებრივრაიმესაკეთებენ.

გოფმანის  ერთ-ერთი  უმთავრესი  დასკვნაა,  რომ  როლურიდისტანცია   სოციალურისტატუსისფუნქციაა.მაღალისტატუსისმქონეადამიანები, ხშირადროლურიდისტანციისდემონსტრირებასდაბალისტატუსისმქონეადამიანებისათვისდამახასიათებელიმიზეზებისაგანგანსხვავებულიმიზეზებითახდენენ. მაგალითად, მაღალისტატუსისმქონექირურგმასაოპერაციოშიროლურიდისტანციაშეიძლება  იმისათვისგამოავლინოს, რათაოპერაციისგამკეთებელექიმთაჯგუფშიდაძაბულობამოხსნას. უფროდაბალისტატუსისადამიანებიროლურიდისტანციისგამოვლენისასუფროდაცვითპოზიციასიკავებენ. მაგალითად, საპირფარეშოსდამსუფთავებელმათავისისაქმედაღლილ - დადარდიანებულისახითგააკეთოს. შესაძლოა, ამითისინიცდილობენთავიანთაუდიტორიასუთხრან, თუისინიასეთისამუშაოსშესრულებისათვისროგორძალიანკარგებიარიან.

სტიგმა.  გოფმანი  ორ    სფეროს: 1. რაცუნდაიყოსადამიანი, “ფაქტიურსოციალურიდენტურობას” და  2.  როგორცმას  საკუთარი  თავიწარმოუდგენია   “რეალურსოციალურიდენტურობას”,   შორისდაპირისპირებასგანიხილავდა. ნებისმიერადამიანს, რომელსაც  ამორ  იდენტურობასშორისგანხეთქილებააქვს,  “იარლიყი” აკერია. სტიგმისცნებისმეშვეობით  ნორმალურდა “იარლიყიან’ ადამიანებსშორის    თეატრალიზებულიურთიერთკავშირებიგანიხილება. ასეთიურთიერთქმედებისბუნებაიმაზეადამოკიდებული, ამორიკატეგორიიდან  თურომელსეკუთვნისადამიანი. დისკრედიტირებული  სტიგმის  შემთხვევაში,  შემსრულებელი  გულისხმობს,  რომაუდიტორიისწევრებისთვისგანსხვავებებიცნობილია, ანყველასთვისცხადია(მაგალითად, პარალიზებულიანკიდურებმოკვეთილიშემსრულებელი).დისკრედიტირებადიასტიგმა, რომელშიცაუდიტორიისწევრებისთვისგანსხვავებაუცნობიაანარშეიგრძნობამათმიერ(მაგალითადადამიანისშემთხვევაში, რომელიცპროსტიტუციასეწევაანჰომოსექსუალურიკავშირებიჰქონია). დისკრედიტირებულისტიგმისმქონეადამიანისთვისდრამატულიპრობლემაა –ზეწოლა, კონტროლი, რომელიცწარმოიქმნებაიმისგამო, რომადამიანებისთვისმათისირთულეებიცნობილია. დისკრედიტირებადისტიგმისშემთხვევაშიკიასეთპრობლემასწარმოადგენსინფორმაციისმართვაიმგვარად, რომაუდიტორიისთვისმათისირთულეებიუცნობიდარჩეს. გოფმანის  “სტიგმის”  ტექსტის  დიდი  ნაწილი    თვალნათელი - ცხადი, ხშირად გროტესკული  სტიგმის  მქონე (მაგალითად, უცხვირო) ადამიანებს ეთმობა. მაგრამ რეალურად, ავტორი საუბრობს იმაზე, რომ ამა თუ იმ დროსა და ამა თუ იმ მდგომარეობაში სტიგმები ყველას გვაქვს. მაგალითების სახით მას ებრაელის  ქრისტიანულ საზოგადოებაში, მსუქანი ადამიანის – ნორმალური წონის ადამიანთა წრეში და ა.შ. “შესვლა” მოყავს.

გოფმანმაფაქტიურადსოციოლოგიისახალიდარგიშექმნასპეციფიურიტერმინოლოგიით,  უფროზუსტადკი “მეტაფორათაეთნოგრაფიით”. უმრავლესობაასეთისიტყვებისა “ფრეიმი”, “პერფორმანსი”   ან   “ინტერაქცია”   უმჯობესია   შენარჩუნებული   იყოს   არსებული   სახით, იმდენადრამდენადაცმათიადექვატურითარგმანიარარსებობს.

თვისებრიობა(quality) - შესრულება (performance) .

ამერიკულსოციოლოგიაში  შემდეგისახისოპოზიცია:  თვისებრიობა(quality) - შესრულება (performance) არსებობს. აქუნდასოციალურისტატუსისადაროლისცნებებიმოვიშველიოთ. სოციალურისტატუსიგანიხილებაროგორც quality, რომლისგანხორციელებაუკვეწარმოადგენს performance-ს. ნებისმიერი “შესრულების” განხილვაშეუძლებელიაიმაზედაკვირვებისანაღწერისგარეშევინც/რაცმოქმედებს. ყოველიშესრულებასოციალურადკონტროლირებადია – თვლისპარსონსი. გოფმანისმიხედვითკი: “შესრულებასოციალურსიტუაციაშიმონაწილესუბიექტისსაქმიანობაა, რომელიც  სხვამონაწილეებზეგარკვეულიტიპისზემოქმედებაზეაგამიზნული”. quality თავისითავისგამოსავლენადაუცილებლადითხოვს  performance-ს.   გოფმანი   თვლის   რომ  ადამიანები   performance-ის  დროს  თავიანთრეალურსახესფარავენ, ანუძალიანბევრ “მე”სქმნიან. სამყაროსულაცარაათეატრი, თვითთეატრიცკირეალურია. პერფორმანსიინდივიდს   აქცევსმსახიობად, რომელსაცაფასებსაუდიტორია, თუმცახშირად “აუდიტორია” არცარსებობს. არსებობს “წმინდაპერფორმანსი”, რომელშიცარცაქტორიადაარცაუდიტორია (მაგ: ღამისკლუბი).

 გარეგნულისახე (front).იმისათვისრომ performance იყოსწარმატებულისაჭიროაშესაბამისიგარეგნულისახის (ფასადის) შექმნა. მაგ. ექიმებსამასუქმნისთეთრიხალათი, ადვოკატებსანმომხსენებლებსშემაღლებულიტრიბუნა. ანუ front არისაბსტრაქტული, სტერეოტიპულიმოლოდინი, რომელიცაუდიტორიასაქვსშემსრულებლისაგან. ხშირადხდებაამმოქმედებათაიდეალიზირება, დრამატიზირება. მაგ. მათხოვარიცდილობსრაცშეიძლებაშეაცოდოსხალხსთავიდაიქმნისღარიბულ “ფასადს” (ცუდიჩაცმულობა, გამოიყურებაბინძურად).

ჯგუფები (teams) - გუნდები. წარმატებული performance ხშირადარაინდივიდისარამედჯგუფებისდამსახურებაა. ჯგუფსყოველთვისყავსხელმძღვანელი, რომელიცმოქმედებასძირითადად “ფრონტალურრეგიონებში” (frontal regions)  წარმართავს  რათამეტადცნობადიგახადოსჯგუფი, ჯგუფებიგადიანრეპეტიციას, გადადიანშეტევაზედაბოლოსგადადიანზურგში (back regions). ჯგუფსგააჩნიასაიდუმლოებები, რომლებიცგამოყოფენმასაუდიტორიისაგან. ესენია: 1) dark secrets – ბნელი (დიდი) საიდუმლო, ფაქტები, რომელთაგამჟღავნებაარაასასურველიჯგუფისთვის 2) სტრატეგიულისაიდუმლო – ფაქტები, რომლებიცჯგუფისსაქმიანობასეხება. 3) შინაგანისაიდუმლო – რომელთამიხედვითაცშეიძლებაჯგუფისწევრებისამოცნობა. 4) სანდოინფორმაციები – ფაქტები, რომელთაცოდნამიუთითებსნდობისმაღალხარისხზეჯგუფში; 5) მოჩვენებითისაიდუმლოებები _ რომელთაგამოაშკარავებაარიწვევსნეგატიურშედეგებსჯგუფისარსებობისთვის. არიანადამიანები, რომელთაცსურთამსაიდუმლოებისდადგენადაისინისხვადასხვახერხებითცდილობდნენამისგაკეთებას. თუმცახშირადხდებაისერომაქტორები “გამოდიანროლიდან” დაყველაფერითავისთავადაშკარახდება. ესშეიძლება 4 ფორმითმოხდეს: 1. სხვებისგაჭორვამათიარყოფნისპერიოდში. 2. სცენურისაუბრები - როცაჯგუფისწევრებიღიადგანიხილავენთავიანთროლებს. 3. ჯგუფურიშეთქმულება - შიდასაქმეებისგარჩევა, რომლებიცჩვეულებრივმიუწვდომელიააუდიტორიისათვის. 4. შესრულებისპროცესშიარსებულიცვლილებები – ამდროსაქტორებიცდილობენშთაბეჭდილებათამართვას, რადგანაცკარგავენკონტროლსსაკუთარნამდვილ “მე”-ზე. ასეთშემთხვევებშისიტუაციისგადარჩენისმიზნითსაუკეთესოგამოსავალისიცილიანთვითმხილებაა.

სიტუაციურიშესაბამისობა (დროულობა) (situational propriety). ნებისმიერი  მოქმედება  უნდა  შეფასდეს  სოციალური  კონტექსტის  მიხედვით.  მაგ:  როცაცოლობას   ადამიანს   დისკოთეკაზე   თხოვ   ეს   განსხვავებულ   შინაარსს   ატარებს,   ვიდრეეკლესიაშიიგივესგაკეთება. შესაბამისადრეაქციებიმათზესხვადასხვაგვარია. გოფმანიგანასხვავებს “შეხვედრებს”(encounter) როცასიტუაციაწინასწარაადაგეგმილი, დამოვლენას (occasion) როცამოქმედებისშინაარსიგარეგნულიინდიკატორებითგანისაზღვრებადასოციალურითავყრილობები (social gathering), რომელთაქვეშაცგოფმანსსპონტანურიკომუნიკაციებიესმოდა. (თვალებითკონტაქტივესიბიულშიანლიფტში).

ჩართულობა (Involvment). ჩართულობასოციალურიინტერაქციისუმნიშვნელოვანესიმომენტია. ჩართულობანიშნავსიმას, თურამდენადააკონცენტრირებულიმოქმედისუბიექტიიმსაქმიანობაზერომელსაცისასრულებს. ხშირადისინიიძულებულნიარიანჩართულნიიყვნენამათუიმსიტუაციაში. მაგ. ოფიციალურისაუბრისასადამიანებიშემოიფარგლებიანოფიციალურისიტყვებითანუმათიციანრომჩართულობისდონემხოლოდამითგანისაზღვრებადადამთავრდებაროგორცკიდამთავრდება   შეხვედრა,   თუმცა   არსებობს   ისეთი   სიტუაციებიც   რომლებიც   მუდმივჩართულობასმოითხოვენ. გოფმანიგამოყოფსდომინანტურდადამატებითჩართულობას.ლექციისსმენაარისპირველისმაგალითიდამეგობრებთანპარალელური   საუბარიკი – მეორის. არსებობსდამცავიჩართულობაც – მაგ. გაზეთისკითხვატრანსპორტში. ამდროსდაკავებულიხარ (ჩართულიხარ) დაარერევიშენთვისარასასიამოვნომოვლენებში.

მიღწევადობა (Accesibility). ამტერმინითაღინიშნებაისთურამდენადღიაასიტუაციაინდივიდებისმხრივჩართულობისათვის. ყოველდღიურადჩვენ “მიღწევადი” ვართჩვენინათესავებისათვის, მეგობრებისათვის, კოლეგებისათვისთუმცაადამიანებიახდენენმიღწევადობისრატიფიკაციას. მაგ: თუქუჩაშიშეგვხვდანაცნობებისჯგუფირომელთანაცარგვსურსმოცემულმომენტშიჩართულობისდიდიდოზითგამოვლენა (გაჩერება, გამოლაპარაკებადაა.შ.) ჩვენუბრალოდვუღიმითმათანხელსვუქნევთდაა.შ. არსებობსსპეციალურიფრაზები, რომლებიცცდილობენუცხოებთანკონტაქტისდამყარებას. “რომელისაათია?” თუკიშემთვევითმხარსგავკრავთუცნობსჩვენბოდიშსმოვუხდითრათავაცნობოთრომესმასთანკონტაქტისდამყარებისწინასწარგამიზნულიმცდელობაარიყო.

მოქალაქეობრივიუყურადღებობა (Civil Inattention). მოქალაქეობრივიუყურადღებობამიღწევადობისსაპირისპიროფორმაა. მოკლედრომვთქვათიგი  ინდივიდისპიროვნულისუვერენიტეტისაღიარებასდამისპირადცხოვრებაში (სფეროში) ჩაურევლობასნიშნავს.მაგ. ლიფტშიშეკრებილიხალხიერთმანეთსარაშტერდება, ისინი   უყურებენ   საკუთარ   ფეხსაცმელს   ან   კითხულობენ   ლიფტის   ინსტრუქციას   ანუერიდებიანპირდაპირთვალებითკონტაქტსდაარიჭრებიანსხვებისპირადსივრცეში. თუნდაცთვეებისგანმავლობაშიადამიანებიერთიტრანსპორტითდადიოდნენ, ისინიარესალმებიანერთმანეთს, რამდენადაცთვლიანრომისინიერთმანეთსარიცნობენ, თუმცასაკმარისიაქალსდაუვარდესჩანთადამამაკაციდაეხმაროსმასაღებაში,ამფაქტისშემდეგისინიგამოელაპარაკებიანერთმანეთსდათავსუფლებასმისცემენერთმანეთსმიესალმონმომდევნოშეხვედრებისას. თუმცაამავედროსმოქალაქეობრივიჩაურევლობაუცნობთამასებთან  ურთიერთობის  თავისებური  სახეა.  როცა  ბაღში  ბავშვებს  მზრუნველობითეპყრობიანდამათიპირადისამყარომთლიანადგახსნილიაესნიშნავსიმასრომბავშვებისამოქალაქოპატივისცემასარიმსახურებენ, ბავშვებისპირადისივრცემუდმივადუცხოებისჩარევასგანიცდის.

ფრეიმები.ფრეიმიინგლისურისიტყვაადამნიშვნელობათაფართოწრესმოიცავს. ფართოგაგებითესარის „ფორმა“ – „ჩარჩო“. ფრეიმისსემანტიკურსინონიმებადშეიძლებაგამოვიყენოთ: სქემა, სისტემა, გეგმა, შაბლონი. ფრეიმიარისგარკვეულისქემა, რომელიცადამიანსეხმარებასტრუქტურირებულისახითაღიქვასგარკვეულისახისინფორმაცია. წიგნისფურცლებზეარსებულიინფორმაცია - (ავტორი) (სათაური) (გამოცემისადგილი) დაა.შ. საერთოჯამშიქმნისსქემასწიგნისშესახებზოგადიინფორმაციისმისაღებად. ფრჩხილებშიარსებულიცვლადებიშეიძლებაიცვლებოდეს, თუმცასქემაუცვლელირჩება.

თუკისოციალურსამყაროსმოვარგებთ, ფრეიმისიტუაციისგანსაზღვრისშესაძლებლობაა, რომელიცმოვლენათამართვისუნარისმქონეორგანიზაციულპრინციპებსადამოვლენაში  ჩართულობასემყარება. ფრეიმებიდიდგავლენასახდენენმოვლენებშიჩართულობაზე.

წიგნში “ფრეიმებისანალიზი” გოფმანიმიკროსოციოლოგიურსისტემებსაღწერს. ფრეიმებიდიდზეგავლენასახდენენემპირიულრეალობაზე. გოფმანიგამოყოფსპირველადფრეიმებს (primary frameworks) რომლებიცგანასხვავებენ “ბუნებრივ” და “სოციალურ” სფეროებს. ფიზიკურიმოვლენებიარემორჩილებიანადამიანისნებას (ბუნება), სოციალურიმოვლენებიკი  ადამიანის  შემოქმედების  ნაყოფია  (მიზანმიმართული  მოქმედება)  თითქოსდატრივიალური  განსხვავება  ამ  ორი  ტიპის  (ბუნებრივ  და  სოციალურ)  ფრეიმებს  შორისგოფმანისაზრითძალიანმნიშვნელოვანიასამყაროსნორმალურიორგანიზებისათვის. მათიარევა, როდესაცმაგალითადფიზიკურობიექტებს “სულიერებას” მიაწერენ, ანსაუბრობენკოსმოსელებთანურთიერთობისშესახებ,  ფრეიმებისბაზისურსისტემასამსხვრევს.

ფრეიმებისსისტემამუდმივადიცვლება. ფრეიმებისოციაბელურებიარიან. ანუხდებარეალობისმუდმივი “ფრეიმიზაცია”. გოფმანიგანასხვავებსფრეიმის “გასაღებს” (ძირითადიფორმა) დამის    “გადართვას” (ფორმისცვლილებას) (keying). პირველი  პიროვნებათაშორისიურთიერთობისტონალურობის, მეორეკიურთიერთობისთემისცვლილებას, გადასვლასერთიტონალობიდანმეორეშიაღნიშნავს. სისტემათამრავალფეროვნებაგვაფიქრებინებს  რომ  თითოეულში  შესაღწევად    “გასაღებთა”  ძალიან  დიდირაოდენობაასაჭირო. თუმცაგოფმანი  სოციალურსისტემათა 5 ძირითადგასაღებსგვთავაზობს: 1. გამონაგონი (make-believe) 2. შეჯიბრება (contest) 3. ცერემონია (ceremony) 4. ტექნიკურიცვლილება,გადაწყობა  (technical  redoing)  5.  პერფორმანსები,  რომლებიც  არარეალურსაფუძველსემყარება (regrounding). გამოგონებასერიოზულმოვლენებს  არასერიოზულადაქცევს, ქმნისგამოგონილსამყაროს, ასეთიფორმებიამაგ. თეატრი, კინო, მასმედიადაა.შ. შეჯიბრისფრეიმიდაპირისპირება - ბრძოლისსიტუაციასთამაშისუსაფრთხოფორმადგარდაქმნის  რომელშიცშენარჩუნებულიარისკისგანცდა. ცერემონიალურიფრეიმებიადამიანებსრეალურსამყაროსდროებითაშორებს  – დიპლომებისგადაცემისცერემონიალი, ქორწილისცერემონიალისიძე - პატარძლისფრეიმებისგასაღებია. ტექნიკურიცვლილება – გადაწყობა – სხვადასხვატიპისპრეზენტაციების, ინსცენირების, დემონსტრაციებისსაერთოსახელია. ამდროსხაზგასმულიარეალურისიტუაციებისაუტენტურობა. მეხუთეგასაღებიგვეხმარებაგავიაზროთსიტუაციამაშინროცამისიგამოხატულებაარშეესაბამებარეალობას. მაგ: კაზინოშიხშირადქირაობენცრუმოთამაშეებს, რომლებმაცუნდააჩვენონრომისინიძალიანარიანგართულნითამაშით, თუმცასინამდვილეშიმათიპერფომანსისმოტივაციასულსხვაა (ისინიკიართამაშობენ, არამედმუშაობენფულისმისაღებად).